معماری رُمانسک ، بررسی سبک و شیوه معماری رُمانسک 
 
بخشی از مطلب
پس از تقسیم روم به دو بخش شرقی و غربی، سقوط روم غربی و حمله مهاجمان از شمال اروپا تحولات مهمی در تاریخ اروپا ایجاد شد، تا آنجا که در اواخر سده 8 میلادی و اوایل سده 9 میلادی در عصر " شارلمانی" دوره احیای روم مسیحی می باشد و شارلمانی بناهایی به اقتباس از معماری رومی بنا نهاد از جمله دیر "سن گال" سوِِئیس که در قرن 9میلادی ساخته شد.
پس از شکست جانشینان شارلمانی حکومت این ناحیه به دست "اتونی ها" افتاد . از بناهای شاخص این دوره دیر" سن میکائیل " است که در اوایل قرن 11میلادی با دو مرکز ثقل ساختمانی در شرق و غرب و صحن اصلی که این دو را به هم وصل می کند، بنا نهاده شدودر آن مقدمات معماری رمانسک دیده می شود.
اتمام جنگهای صلیبی ، تثبیت مقام کلیسا به عنوان رهبر مردم ، انتقال اندیشه و علم به اروپا از مشرق زمین و زنده شدن اندیشه های یونان باستان همگی باعث گردید تا تحولات هنری تحت عنوان" رمانسک" یا" رومی وار" ایجاد گردد. این تحولات بین سده های 12 تا 13 میلادی شکل گرفت  در معماری رمانسک احترام خاص به کلیسا ها و عملکردهای خاص آن برای سخنرانی،  محل تجمع و تصمیم گیریها مشهود می باشد.کلیساها فراوانتر شدوازعناصر معماری نظیر: نمای رومی ، تزئینات و پیکر تراشی در بدنه خارجی ،وسعت بنا و پرتجمل تر شدن آن در کنار به کارگیری از قوسهای نیم دایره ای رومی ،  بهره از جرزهای سنگین و  احجام هندسی ساده و بزرگ با زاویه قائم مانند مکعب و مکعب مستطیل و استوانه و نیم استوانه؛استفاده شد.
 اعتلای معماری رمانسک در 4 کشور : فرانسه، انگلستان ، آلمان و اسپانیا قابل بررسی است .
 
سبک رمانسک در فرانسه :
هفت نوع مختلف از کلیسا های رمانسک در فرانسه شناخته شده است.و ویژگیهای خاصی در آن به چشم می خورد از جمله :1- گسترش نمازخانه های جداگانه در محراب کلیسا که محل مخصوص انجام مراسم مذهبی مقامات کلیسا است. 2- بلند تر ساختن دیوارهای راهروهای جانبی برای جلوگیری از رانش دیوار تالار مرکزی و اصلی کلیسا که این امر موجب تاریک شدن داخل کلیسا ها شد. 3- همین امر(بلند تر سازی) مانع ایجاد پنجره در روی تالار مرکزی می گردید،مانند کلیسای "سن مارتین" ، "سن فوی" ، "سن سرنن" و دو کلیسای "سن مارتین" که در محراب آن فضای نمازخانه به شکل یک نیم دایره است که نیم استوانه هایی به آن الحاق گردیده است و کلیسای     "کلونی دوم" با محرابی از نمازخانه های دندانه ای شکل.
سبک رُمانسک در ایتالیا: در مناطق مختلف ایتالیا به شرح زیر است:
 شمال ایتالیا: در شمال ایتالیا بخصوص در ایالات لومباردی اغلب کلیساها دارای این سبک      می باشد زیرا روابط سیاسی و فرهنگی بین لومباردی و آلمان باعث گردید در این منطقه شیوه رمانسک آلمان پیشروی کند از جمله: وجود تزئینات در نمای کلیسای " اشپایر " آلمان به شیوه لومباردی که به ویژه از کلیسای " سن آمبرجو " در لومباردی اقتباس شده است.در کل تاثیرات رمانسک آلمان و لومباردی از یکدیگر به علت تبادلات بسیار آن دو قابل تشخیص نمی باشد.
 مرکز ایتالیا: بهره از سقفهای خرپایی چوبی بسیار مشهود است.
 جنوب ایتالیا: تاثیر معماری " نرماندی " فرانسه بر جنوب ایتالیا  در ابتدا به صورت  سقفهای شیبدار چوبی می باشد. در جنوب ایتالیا کلیسای " پیزا " با سقف خرپایی و پلان باسیلیکایی دارای عناصر معماری بیزانس و مشرق زمین است. این کلیسا در سده 11 و 12 میلادی ساخته شد، داخل راهروهای جانبی با تاقهای قوسی متقاطع پوشیده شده است و ردیف ستونهای کورنتی در صحن کلیسا به چشم می خورد. به علت نشست پی بنا برج ناقوس 2/4 متر از خط قائم انحراف یافته است و در سراسر بنا تکرار قوسهای نما ،کل آن را به یکدیگر پیوند می دهد.
به طور کل ایتالیا رومانسک را بیش از همه جا مورد توجه قرار داد زیرا شیوه معماری ایتالیا کاملاً متاثر از معماری رومی بود و آن را " رومی وار " نامیدند.
 
 معماری رومانسک در انگلستان: با ویژگی هایی نظیر دیوارهای ضخیم ، ستونهای داخلی قطور اغلب استوانه ای ، پلان طولی و بسیار کشیده و بازوهای عرضی بیش از حد بیرون زده، محراب ها بصورت ادامه پلان و بسیار طولانی، برج های مرتفع با سقفهای مسطح در محل تقاطع صحن و بازوهای عرضی به چشم می خورد.از جمله این کلیساها : کلیسای " دورم " در شمال انگلستان با قوسهای متقاطع نوک تیز می باشد.
سبک های معماری رومانسک:
 سبک لومباردی: شمال آلمان در سده های میانه به لومباردی مشهور بود که از ویژگی های معماری آن عناصر تزئینی نظیر ردیف قوسهای زیر قرنیز لبه بام ، بالکن های قوسدار زیر شیروانی، گچ بری های مشخص کننده طبقات برج ها، تاقهای متقاطع سراسر راهروهای جانبی صحن می توان نام برد. از جمله این کلیساها " اشپایر " آلمان و " سن آمبرجو " ایتالیا است.
 سبک نرماندی: به مناطق جنوبی آلمان، نورمان (نرمان) می گفته اند که کلیساهای این منطقه با ویژگیهای خاص خود ایجادگر این سبک محسوب می شود. این سبک در فرانسه تکامل یافت و ریشه سبک گوتیک گردید. از جمله کلیساهای این سبک "سن اتین " در فرانسه می باشد که دارای چهار دیوار با جرز پشت بند ، سه بخش عمودی درها و دریچه های ایجاد شده در دیوارهای برجها که از پایین به بالا بزرگتر می شود ،می باشد. تاق زنی جناغی از ویژگیهای معماری سبک نورمان است که در کنار کاسته شدن از سطوح دیوارهای داخلی در اثر استفاده از دریچه های بزرگ قوسی سرآغاز بهره از پنجره های وسیع گوتیک شد.
 سبک توسکان: در ابتدا در بخشی از ایتالیا آغاز گردید و بسیار تحت تاثیر ویژگیهای باسیلیکای صدر مسیحیت است و به همین علت به رمانسک " محافظه کار " مشهور است. از بناهای بارز آن کلیسای " پیزا " در ایتالیا و " سن مینیاتو آل مونته " فلورانس می باشند. در کلیسای               " سن مینیا تو آل " قوس بندی دیوار و پوشش هندسی آن مرمر می باشد و سقف آن چوبی بوده و در قسمت بالا در نما یک سنتوری با تاق نماهای نیم دایره ای تعبیه گردیده است.
 سبک آکتین: آکتین نام منطقه ای است در جنوب فرانسه با مشخصات معماری :
1-    گنبد روی کلیسا متاثر از معماری بیزانس است.
2-    عدم وجود راهروهای جانبی.
3-    سقف اصلی اغلب کلیساها چوبی بوده و سقفهای گنبدی به عنوان پوشش زیرین و دوم اجرا می شده است.
4-    ارتفاع کوتاهتر از کلیساهای واقع در فرانسه.
نمونه آن کلیسای " سن پیرانگلوم " که در سده 12 میلادی بنا شد و روی مربع ها، تقاطع گنبدها ایجاد شده است. علاوه بر آن بازوی عرضی نسبتا بلند نیز از ویژگیهای بارز این سبک و این کلیسا       می باشد.
 سبک کلونی- بورگونی: کلیسای "سن سرنن" فرانسه دارای ویژگی سبک کلونی است دارای سقف سنگی با استفاده از تاق گهواره ای نیم دایره ای می باشد. از دیگر خصوصیات این سبک و این کلیسا موارد زیر را می توان نام برد: جدا شدن دیوارها توسط نیم ستونها ، وجود نمازخانه های مجزا و مشخص شدن نمازخانه در نمای بیرونی ساختمان که حجمی مشخص را نمایان کرده است.
نقش برجسته و پیکر تراشی در معماری رمانسک:
پیکر تراشی رومانسک در قالب نقش برجسته روی سنگ، سر ستونها، بالای سردرها، حاشیه و           قاب بندی های تزئینی جلوه گرشده است. پیکره ها بیشتر جنبه قدیس سازی داشته تا واقع گرایی . از جمله پیکره " آرمیای نبی " یا نقش مسیح در پادشاهی. مضامین نقش برجسته ها عموما" دینی وتمثال ها در روایات انجیلی مانند سر در ورودی کلیسای" سن سرنن"  سر در کلیسای       " گیل دوگارد " سرستون کلیسای " سن پیر" وسر ستون کلیسای " سن بنین"
 
 
و.......